...

«(...) ένα πράγμα πρέπει πάση θυσία να αποφύγουμε, την ήσυχη συνείδηση, η οποία είναι πάντα μια ψευδής συνείδηση. Χάρη στο έργο της μνήμης, πρέπει να φτάνουν ως εμάς και να μας κατατρύχουν οι διάφορες μορφές βαρβαρότητας: οι υποδουλώσεις, το δουλεμπόριο των Μαύρων, οι αποικιοκρατίες, οι ρατσισμοί, ο ναζιστικός και σοβιετικός ολοκληρωτισμός. ( ...) Αυτή είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση, αν θέλουμε να υπερνικήσουμε τους νέους κινδύνους της βαρβαρότητας. Αλλά καθώς η ένοχη συνείδηση είναι επίσης μια ψευδή συνείδηση, ένα πράγμα χρειαζόμαστε, μια διπλή συνείδηση. Στη συνείδηση της βαρβαρότητας πρέπει να ενσωματώνεται η συνείδηση ότι η Ευρώπη παράγει, με τον ανθρωπισμό, τον οικουμενισμό, τη σταδιακή ανάπτυξη της πλανητικής συνείδησης, τα αντίδοτα στην ίδια τη βαρβαρότητά της...»

Για την αξιοποίηση του τοπικού και την οργανική του ένταξη το μάθημα της Ιστορίας βλ. Μ. Βλάχου, «Η αξιοποίηση του τοπικού περιβάλλοντος και η οργανική του ένταξη το μάθημα της ιστορίας » στο Γ. Κόκκινος, Ε. Νάκου, ( επιμ.) Προσεγγίζοντας την ιτορική εκπαίδευση στις αρχές του 21ου αιώνα, Μεταίχμιο, Αθήνα 2006, σ. 395-447